Annemieke Bloemendaal over leiderschap in beweging bij VRGZ

Vertrouwen, verantwoordelijkheid en samenwerking

22 mei 2025

Leiderschap in een Veiligheidsregio is complex. Het draait niet alleen om strategische keuzes, maar vooral om samenwerken, verantwoordelijkheid nemen en het opbouwen van vertrouwen. Bij de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) heeft het leiderschap zich de afgelopen jaren niet alleen aangepast, maar vind er een fundamentele transformatie plaats. In samenwerking met Developland is een beweging in gang gezet waarin cultuur, gedrag en samenwerking centraal staan. Een belangrijk hulpmiddel daarbij: de VerticalQ talentmeting. 

In dit artikel deelt Annemieke Bloemendaal, manager brandweerzorg, hoe deze verandering zich binnen VRGZ voltrekt en welke lessen onderweg worden geleerd. 

Leiderschap als collectieve verantwoordelijkheid 
Bij VRGZ is leiderschap allang geen exclusieve taak van het management meer. De afgelopen periode heeft die gedeelde verantwoordelijkheid een nieuwe invulling gekregen. “Leiderschap is voor mij niet beperkt tot de mensen bovenaan de ladder, het is iets dat door iedereen in de organisatie moet worden gedragen,” zegt Annemieke. De traditionele hiërarchische structuur maakt plaats voor een cultuur van samen doen. Iedere medewerker is medeverantwoordelijk voor het grotere geheel. De organisatie is volop bezig met het loslaten van het zogeheten ‘kolom-denken’, waarbij afdelingen vooral vanuit hun eigen domein opereerden. “We helpen elkaar, kijken over de schutting en voelen beter aan wat nodig is. We zijn één VRGZ.” De beweging past naadloos bij de purpose van de organisatie. “Steeds meer teams zoeken actief de samenwerking op. En dat is essentieel voor onze toekomst.” Zegt Annemieke. 

De impact van Developland
De samenwerking met Developland gaf de leiderschapstransformatie een krachtige impuls. Het directie- en managementteam (DMT) trapte als eerste af met een driedaagse sessie. “Aanvankelijk was er scepsis – drie dagen, is dat echt nodig? Maar achteraf was het duidelijk dat dit programma ons op een andere manier dichter bij elkaar bracht,” vertelt Annemieke. Wat het programma uniek maakt, is het feit dat er diepere lagen zijn geraakt. “Het, zoals ze het zelf noemen, ‘echte gesprek’ werd gevoerd. Dat maakt het echt anders, waardoor veel meer begrip voor elkaar ontstond,” zegt Annemieke. De scherpe en tegelijk respectvolle interventies van de begeleiders maakten daarbij een cruciaal verschil. Net die ene vraag stellen waardoor de kern wordt geraakt. “Die drie dagen hebben wat mij betreft de basis gelegd voor meer focus en open communicatie. Het vertrouwen dat we het aan gaan kunnen met elkaar,” aldus Annemieke. 

Deze ervaring werd ook gedeeld met de teamleiders. Voor hen werd vervolgens een programma op maat ontwikkeld – en met succes. “De vooral ervaringsgerichte aanpak van Developland raakt precies de juiste snaar bij onze mensen, die toch vooral doeners zijn.” 

Vertrouwen als fundament 
Wat het programma met Developland onderscheidt, is dat het niet draait om klassieke leiderschapsvaardigheden. Er wordt gewerkt aan de basis, het opbouwen van onderling vertrouwen en verbinding.  “Wat we nu zien, is dat mensen weer en meer met elkaar in gesprek gaan. Dat ze ook verantwoordelijkheid voelen voor wat er in andere afdelingen gebeurt. Dat besef is cruciaal voor de manier waarop we, ook met het oog op de toekomst, als organisatie willen opereren,” zegt Annemieke. 

VerticalQ: katalysator voor open gesprekken 
Naast de sessies met Developland speelt de VerticalQ-talentenmeting een bepalende rol in de verandering bij VRGZ. Deze unieke tool biedt medewerkers op vernieuwende wijze inzicht in hun authentieke talenten en hoe ze deze binnen teams kunnen benutten. “VerticalQ heeft ons geholpen om elkaar beter te begrijpen,” zegt Annemieke. “Het vergrootte niet alleen het zelfinzicht, maar versterkte ook de openheid en het onderlinge begrip binnen teams.” Medewerkers ontvingen naast het uitgebreide VerticalQ-rapport ook specifiek door ons gemaakte persoonlijke talentkaarten, thuisgestuurd met een begeleidende brief. Deze persoonlijke aanpak zorgt ervoor dat de kaarten op verschillende momenten actief worden ingezet, vooral in gesprekken met anderen, zowel onderling als in teams. “Medewerkers gaan met elkaar in gesprek over wat hen sterk maakt en waar ze in kunnen groeien”, legt Annemieke uit. Dit leidt tot een nieuwe dynamiek en meer onderling begrip. “Inmiddels wordt er niet alleen naar de takenlijst gekeken, maar ook naar hoe alle talenten optimaal kunnen worden ingezet om de organisatie verder te helpen bij nieuwe ontwikkelingen.” 

Vertrouwen en reflectie: de basis van verandering 
Een essentieel thema in de cultuurverandering bij VRGZ is de tijd die nodig is voor reflectie. “Vertrouwen bouw je niet in een dag. Het is een proces, en dat kost tijd,” zegt Annemieke. “Het gaat niet om het afvinken van trainingen, maar om het aangaan van echte gesprekken. Daar ontstaan verbinding en openheid.” Het programma van Developland gaf medewerkers de uitnodiging en kans om het echte gesprek te leren voeren. “De kracht zit ‘m in het vertragen. Als je elkaar opzoekt en echt naar elkaar luistert, leer je niet alleen over het werk, maar ook over de mensen achter de functies. Dat brengt echte verbinding en verandering”, zegt Annemieke. En dat is precies wat bij VRGZ gebeurt. “Wat ik zelf merk? Ik ervaar meer rust. Ik ben ervan overtuigd dat we samen werken aan een stevige basis en heb alle vertrouwen in onze vakmensen en onze professionele organisatie.” 

Samenwerken als norm: de toekomst van VRGZ 
De ontwikkeling bij VRGZ is veelbelovend – maar nog niet af, er is nog werk te doen. “We hebben grote stappen gezet en het is de kunst ervoor te zorgen dat samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid vanzelfsprekend worden in alles wat we doen”, zegt Annemieke. De uitdaging voor de toekomst is om deze cultuur verder te verankeren, zodat alle veranderingen duurzaam zijn en een blijvende invloed hebben op de organisatiecultuur. “We willen dat samenwerken geen opdracht is, maar de logische norm wordt. Het moet niet iets zijn dat we simpelweg afhandelen, maar iets dat echt gedragen wordt”, voegt ze toe. 

Leiderschap als Gezamenlijke Cultuur 
“Leiderschap is een gedeelde verantwoordelijkheid”, benadrukt Annemieke. 
“Als je verandering wilt, moet je als leidinggevende zelf meebewegen.” Bij VRGZ betekent dat: verantwoordelijkheid nemen voor meer dan alleen je eigen rol en leiderschap laten ontstaan op elk niveau binnen onze de organisatie. 

“Leiderschap is voor mij niet alleen verantwoordelijkheid nemen, maar ook het voelen van die verantwoordelijkheid voor het grotere geheel.”